Wat is een pizza?

De Italiaanse pizza (spreek uit: ‘PIET-sah’) is een van de meest bekende en iconische gerechten ter wereld. Het betreft een rond platbrood, bestreken met tomatensaus en belegd met mozzarella en een keur aan andere toppings, dat kort wordt gebakken in een hele hete oven.

De moderne pizza, zoals die heden ten dage over de hele wereld wordt verorberd, is ongeveer een eeuw oud en afkomstig uit de Italiaanse stad Napels. Maar Italianen eten al veel, veel langer pizza. Het gerecht is onderdeel van de wereldwijde traditie van de platbroden. Rond het jaar 1000 was het woord pizza al in gebruik in de havenstad Gaeta en in de twaalfde eeuw at men pitta in Calabrië, pizzetta in Apulië en sfincione op Sicilië. Archeologen ontdekten resten van platbroden lijkend op onze pizza’s in Pompeï, evenals winkeltjes van waaruit deze pizza’s werden verkocht.

Het oudste kookboek ter wereld, geschreven in de eerste eeuw na Christus door de Romeinse handelaar Marcus Gavius Apicius, bevat recepten voor pizza-achtige gerechten. In een recept legt Apicius kip, knoflook en kaas op een platbroodje. Alleen de tomatensaus ontbreekt nog (tomaten werden pas eind achttiende eeuw aan pizza’s toegevoegd) op deze antieke versie van een pizza pollo.

Brood was door de eeuwen heen overal een belangrijke voedingsbron. Eigenlijk eet men in het hele Mediterrane gebied al sinds het begin van onze jaartelling varianten van de pizza; platbroden belegd met een topping. Niet voor niets lijken gerechten als Franse pissaladière, Griekse pita en Turkse pide, in uitvoering maar ook in naam, op de pizza. Het zijn de Italianen die het gerecht groot hebben gemaakt; Italiaanse emigranten namen het gerecht mee naar de Verenigde Staten, waar het gerecht zich ontwikkelde tot globale favoriet. Met talloze pizzarestaurants tot gevolg.

Typische pizzavarianten zijn:

Pizza margherita

De pizza margherita, ook wel pizza Napoletana genoemd, staat te boek als de pizza der pizza’s. Het gerecht werd ruim honderd jaar geleden ontwikkeld voor de Italiaanse koningin, Margherita van Savoye, toen zij op bezoek kwam in Napels. Een margherita is belegd met tomaten, mozzarella, verse basilicumblaadjes en olijfolie ; de drie kleuren van de Italiaanse vlag. Een echte margherita gaat niet meer dan negentig seconden in de oven en is relatief nat in het midden, waardoor een punt de neiging heeft te gaan hangen wanneer je hem naar je mond tilt.

Pizza marinara

Een van de meest eenvoudige pizza’s op de menukaart. De pizza dankt zijn naam aan het feit dat de ingrediënten – olie, tomaten, knoflook en oregano – makkelijk konden worden bewaard en meegenomen. Iets wat vele marinai (zeelieden) maar wat graag deden, zodat ze aan boord van hun schepen ook lekkere pizza’s konden maken.

Pizza hawaii

De combi zoutige ham, romige kaas en zoete ananas is een immens populaire pizzatopping die verrassend genoeg weinig met Italië te maken heeft. Volgens de moderne overlevering was Sam Panopoulos, een Griekse restaurateur in Canada, degene die in de jaren 1960 als eerste een stuk ananas op een pizza legde. Wat als grap bedoeld was – ‘We waren een jong bedrijf en experimenteerden veel’ – resulteerde in een geliefd gerecht dat nog steeds weet te bekoren.

Calzone

De calzone wordt ook wel pizza ripieno (gevulde pizza) genoemd en onderscheid zich van andere pizza’s doordat de pizzabodem dubbelgeklapt wordt, over de vulling heen.

Pizza pepperoni

Deze pizza, belegd met een Amerikaanse versie van salamiworst, bestaat in Italië niet. Tenminste, niet onder dezelfde benaming. Peperoni (met een enkele p) is een pizza met paprika. Wil je plakjes worst op je pizza, dan kies je in het land zelf voor pizza salamino, pizza calabrese of pizza diavola.