Amerikaanse keuken

Smeltkroes

Vraag de Amerikanen om hun eigen keuken te beschrijven, en je krijgt oneindig veel verschillende antwoorden. De VS zijn groot, ruim 236 keer zo groot als Nederland, er wonen 329 miljoen mensen. Stel je een grote smeltkroes voor waarin de favoriete familiegerechten van al die miljoenen mensen, uit al die verschillende windstreken, samenkomen. Dat is de Amerikaanse keuken.

De rest van de wereld kent vooral de hamburgers en hotdogs, de milkshakes en cupcakes: milde gerechten die bijna iedereen lust, die makkelijk wegeten en naar meer smaken. Toch heeft culinair Amerika veel meer in de aanbieding: soulfood in het zuiden, Chinese en Koreaanse invloeden in Los Angeles, tex-mex in Texas en de Joodse keuken in New York. Klassieke gerechten komen uit alle hoeken en gaten van de samenleving: uit de topkeukens van chic restaurants en hotels (eggs benedict, waldorfsalade) maar ook uit de arme lagen van de bevolking (spareribs).

Invloeden van buitenaf: immigranten

De culturele diversiteit in de VS is enorm – er leven allerlei etnische groepen, waaronder Europeanen (Duitsers, Italianen en Ieren bijvoorbeeld), Porto Ricanen, Chinezen, Russen en Filipino’s. Het is een land gevormd door immigranten, met een keuken ontwikkeld door immigranten.

Wat we nu extreem Amerikaans vinden, vond zijn oorsprong dus vaak buiten het continent zelf. Zo zijn Amerikanen dol op pasta en pizza, meegebracht door Italiaanse immigranten. Chop suey (vergelijkbaar met onze tjap tjoi) ontstond met de influx van Chinezen tijdens de negentiende-eeuwse Gold Rush en is inmiddels eerder Amerikaans dan Chinees te noemen. Een meer recente trend is de veramerikanisering van de ramen, een Japanse noedelsoep. Bovendien heeft het zuiden van de VS een rijke barbecuetraditie die terug te voeren is naar de barbecoa, de originele Caribische barbecue die Columbus ontdekte op het eiland Hispanolia.

Mix & Match

In de zeventiende eeuw waren het de Pilgrim Fathers, een eerste groep immigranten uit Engeland, die de toon zetten. Honger leidend in het Land van de Onbegrensde Mogelijkheden, plantten zij Europese gewassen als aanvulling op lokale ingrediënten en bereidden ze hun voedsel met de kooktechnieken die ze van thuis kenden. Deze mix & match methode resulteerde in iconische gerechten als de hamburger.

Fastfood

De twintigste eeuw bracht een hoos aan restaurants waar arbeiders uit de lage en middenklasse tussen de middag snel wat konden eten. Bovendien ontstond met de opkomst van de auto een markt voor eten dat snel klaar was en onderweg gegeten kon worden. Slimme zakenmannen begonnen koffieshops, lunchrooms, diners en drive-ins (waar je parkeerde en vervolgens je eten in je eigen auto opat) – het concept fastfood was geboren. Inmiddels eet op een willekeurige dag naar schatting een derde van de Amerikanen in een fastfoodrestaurant.

Voedselindustrie

Ook bij de ontwikkeling van het zogenaamde convenience food (letterlijk: gemaksvoedsel, maaltijden die al geheel of gedeeltelijk zijn bereid door de voedselfabrikant) liep Amerika voorop. Vanaf eind negentiende eeuw werd eten naar hartenlust in fabrieken bewerkt, bevroren, ingeblikt, tot poeder gemalen en verpakt. Dankzij al deze fratsen kon er thuis snel, makkelijk en toch (zo dacht men toen) voedzaam worden gekookt. Deze kant-en-klare producten vonden en vinden nog steeds gretig aftrek. In de top tien van meest gekochte supermarktproducten in de VS staan frisdranken (op nummer 1!), ontbijtgranen, diepvriesmaaltijden en zoutjes.

Inmiddels weten we dat bewerkt voedsel uit de fabriek weliswaar snel, maar zeker niet gezond is. Zowel fastfood als convenience food wordt volgestopt met de gouden drie-eenheid voor een ongezonde levensstijl: suiker, vet en zout. Amerika loopt weer voorop, dit keer in de wereldranglijst van het overgewicht: in 2015-2016 was bijna 40% van de Amerikanen obees.

Typische ingrediënten

Het belangrijkste ingrediënt in de Amerikaanse keuken is misschien wel nostalgie. Vele klassiekers zijn ontstaan in een poging om gerechten van vroeger te recreëren. Het is comfort food, oftewel troosteten: eten dat je als een warme deken omhult en je hoofd vult met goede herinneringen. Een dikke plak meatloaf zoals oma die maakte bijvoorbeeld, of een milkshake die doet denken aan een lang voorbije zomervakantie.

Amerikanen zijn dol op vlees; het land is ‘s werelds grootste producent van rundvlees en de op een na grootste van varkensvlees. Vlees vormt de basis voor favorieten als hamburgers, spareribs en pulled pork. Ook kalkoen is niet weg te denken uit de American kitchen en verschijnt door het hele land geroosterd op tafel tijdens de feestdag Thanksgiving.

Mais is een van de oeringrediënten van de Amerikaanse keuken en wordt op allerlei manieren gegeten, van puur (hele kolven gegrild op de barbecue) tot gedroogd, fijngemalen en gebakken tot bijvoorbeeld cornbread.

American cheese, oftewel Amerikaanse kaas is een geval apart. Dit bewerkte product bestaat uit verschillende soorten kaas die samengesmolten worden met allerlei toevoegingen. Individuele plakjes worden verpakt in plastic. Het product smelt prachtig en wordt daarom vaak gebruikt in cheeseburgers, grilled cheese (Amerikaanse pantosti) en Philly cheesesteak sandwiches. De Food and Drug Administration heeft besloten dat dit product geen kaas meer mag heten; officieel moet het ‘gepasteuriseerd bewerkt kaasvoedsel’ worden genoemd.

Toffe tafelmanieren

De tafelmanieren van de gemiddelde Amerikaan verschillen niet zoveel van die van ons. Met volle mond wordt niet gepraat, de servet wordt op schoot gelegd, kauwen doe je met je mond dicht en boeren en slurpen zijn onbeleefd. So far, so good. Een paar opvallende verschillen:

• Blaas niet op eten dat te heet is. Wacht eenvoudigweg tot het voldoende is afgekoeld.
• Zodra je je mes en vork gebruikt hebt, mogen ze de tafel niet meer raken; ook de handvatten niet. Je kunt ze laten ‘rusten’ op de randen van je bord.
• In Amerikaanse restaurants wordt flink fooi gegeven. Vijftien tot twintig procent van de rekening is heel normaal.

Voor beginners

Wil je een dagje leven als een authentieke Amerikaan, volg dan het onderstaande menu:

Ontbijt
American pancakes – Wie wil zijn dag nou niet beginnen met stapeltje kleine, luchtige pannenkoekjes doordrenkt met ahornsiroop?

Tussendoor
Donut – Geloof je de talloze politieseries op tv, dan weet je: donuts eet je ’s ochtends bij de koffie. In de VS zijn ze ook een geaccepteerde vervanging van een (overgeslagen) ontbijt.

Lunch
Caesar salad – Romig, verslavend hartig en toch gezond, dat is de caesarsalade. Na al die zoete koek in de ochtend is het zoutige gerecht een verademing.

Diner
Hamburger – Je zou het oneerbiedig een platgedrukte gehaktbal in een broodje kunnen noemen, maar de hamburger heeft dankzij alle bijvoegsels – mayo, ketchup, ui, augurk, bacon – een geheel eigen karakter.

Toe
Red velvet cake – Amerikanen eten graag taart toe, zoals deze fluweelzachte, roodgekleurde cake met een witte frosting.