Gado gado
Gado gado
-
Keukens Indische keuken
-
Basis Plantaardig
-
Voor De kleine trek
-
Pittigheid pepper pepper pepper
Wat is gado gado?
Gado gado (spreek uit ‘gah-do gah-do’) is een Indonesisch gerecht van gemengde rauwe en bereide groenten met een pittige, geurige pindasaus. Het woord gado gado betekent letterlijk ‘mix mix’, of ook wel ‘medley’ of ‘potpourri’, en verwijst naar de saus, die door de groenten wordt gemengd voordat het gerecht wordt geserveerd.
Verse, knapperige groenten staan centraal. Maar de herkenbare smaak komt van de satésaus, die (in Indonesië in elk geval) portie voor portie op een grote, platte vijzel wordt bereid. Afhankelijk van de kok, is de saus heet dankzij de kleine rode chilipepers, uitgesproken door de rauwe knoflook of juist eerder zoet vanwege de kokosbloesemsuiker.
Vermoedelijk is gado gado ooit bedacht door de Sundanese bevolking op West-Java, die bekend staat om zijn verse, pure kookkunsten. Het gerecht wordt ter plaatse ook wel lotek genoemd. Inmiddels wordt gado gado in heel Indonesië, en ver daarbuiten, gegeten. Een bekende regionale variant is gado gado siram uit de omgeving van Surabaja op Oost-Java, waarbij de pindasaus over de groenten wordt gegoten, niet erdoorheen gemengd.
In het land zelf koop je het waar je ook gaat: op straat bij straatverkopers, in warungs (eettentjes of winkeltjes) langs de kant van de weg en zelfs in dure restaurants. Sommige streetfoodkarren lijken wel wandelende saladebarretjes, zoveel verschillende groenten en garneringen worden er over straat gerold. De koks achter hun gado gadokar doen zo de naam van het gerecht eer aan en serveren steeds weer wisselende mixen van groenten en saus.
Wist je dat...
In Jakarta wordt een variant van dit gerecht gemaakt die gado gado boplo heet. In plaats van pinda’s worden cashewnoten gebruikt in de saus.
Bereiding van gado gado
Gado gado is als het ware een ‘klaarzetgerecht’. Alle losse onderdelen van de medley worden voorbereid; daarna is het een kwestie van verzamelen en mengen (mix mix). Sommige groenten, zoals komkommer, taugé, kool en wortel hoeven alleen gesneden te worden; sperzieboontjes, peultjes of bijvoorbeeld bloemkoolroosjes worden eerst even gestoomd of gekookt. Niet te lang, want de kleur en knapperigheid van de groenten moeten bewaard blijven. Aardappels en eieren worden wel helemaal gaar gekookt en blokjes tofu of tempé knapperig gewokt. De trassi (garnalenpasta) en pinda’s voor de saus worden eerst geroosterd.
Op authentieke wijze wordt vervolgens de pindasaus bereid in een (platte) vijzel. Kleine, snoeihete chilipepers worden met knoflook, trassi, wat suiker en zout geplet en met de pinda’s erbij fijngewreven tot een pasta. De pasta wordt aangelengd met wat water (soms ook kokosmelk) tot een pindasaus en eventueel opgewarmd. Nu mag alles gemixt worden en op een bord geschoven. Gebakken uitjes erover, kroepoek erbij, klaar.
How to eat
Hoewel gado gado buiten Indonesië vaak in de categorie salades valt, bereiden de Indonesiërs het als hoofdmaaltijd, met een portie witte rijst of lontong (kleefrijst) ernaast, of stukken ketupat (rijstkoek) erdoor.
Probeer ook eens
Dol op pindasaus maar niet op groenten? Kaeng panang is een romige, bijkans groenteloze Thaise curry op basis van pinda’s.
