Wat is kibbeling?

Kibbeling is een Nederlands streetfoodgerecht avant la lettre, bestaande uit stukjes witte vis, gedompeld in een licht beslag en knapperig goudbruin gefrituurd. De snack wordt in porties van verschillende grootten verkocht en geserveerd met een dipsaus, vaak remoulade of knoflooksaus. Zowat elke Nederlandse markt heeft een viskraam en zowat elke viskraam verkoopt kibbeling.

Kibbeling was tot in de negentiende eeuw niet zozeer een gerecht, maar een ingrediënt. De betekenis wisselde door de eeuwen heen. In de zeventiende eeuw was het de naam voor ‘afvalstukken’ van de kabeljauw, al dan niet gezouten. In 1768 waren het hoofden en andere afgesneden stukjes van de kabeljauw, in 1812 afval van gezouten vis en in een tekst uit 1849 gaat het specifiek over kabeljauwwangen.

Deze ‘afvalstukken’ werden in de negentiende eeuw wel aan de armen geschonken en ‘in streken waar het aan voeder mangelt, dienen zij ook voor het vee’. Op het ingrediënt kibbeling werd vroeger dus neergekeken. Maar ergens in de twintigste eeuw veranderde er iets. Iemand kwam op het idee de kabeljauwresten in beslag te dopen en lekker te frituren. Kibbeling werd een gerecht. Volgens IJmuidense visboeren gebeurde dit in IJmuiden, waar ze de snack in de jaren 1950 tegen goed geld op mooie zomerdagen verkochten aan Amsterdamse toeristen. Het verhaal gaat dat de mensen al snel speciaal voor de kibbeling naar IJmuiden kwamen.

Kibbeling is typisch Nederlands, maar ook in andere landen wordt genoten van een lekker gebakken visje. In Engeland eet men fish and chips, waarbij de visfilet heel blijft en het deegjasje een beetje grover is, in Duitsland heb je Backfisch en in Spanje pescado frito.