Wat zijn pannenkoeken?

Pannenkoeken zijn dunne, in de pan gebakken koeken gemaakt van een beslag van bloem, eieren en melk. Wij Nederlanders geven een unieke draai aan dit alom bekende gerecht door de pannenkoeken uitbundig te beleggen en te pimpen, met zowel zoete als hartige zaken. Het gevolg zijn fantasierijke creaties zoals pannenkoek hawaï met kaas, ham en ananas, satépannenkoek met atjar en baklavapannenkoekentaart.

Pannenkoeken worden in Nederland zowel thuis gegeten als in pannenkoekenrestaurants. Deze informele restaurants zijn meestal ouderwets gezellig ingericht. Je hoeft niet raar op te kijken als er honderd of meer verschillende smaakcombinaties op het menu staan, van de eenvoudige appelpannenkoek en de traditionele spekpannenkoek tot de goed gevulde boerenpannenkoek (meestal met spek, ham, ui, champignon en paprika).

In de zestiende en zeventiende eeuw was de pannenkoek typisch voedsel voor arme landarbeiders. Met name in het oosten en zuiden van het land – regio’s waar volop boekweit werd geteeld – at men ‘boeckweytkoeck’: dikke punten pannenkoek die als ontbijt mee het land op konden worden genomen. Pannenkoeken waren vullend, goedkoop en lekker ter afwisseling van het zoveelste bord pap of aardappels. (Inderdaad, men at toen aardappels als ontbijt.)

In het welgestelde westen haalde men aanvankelijk de neus op voor dit armeluisgerecht. Maar nadat midden achttiende eeuw de aardappelziekte toesloeg, de roggenoogst mislukte en er geen voer voor vee meer was, werd boekweit ook in het westen eetbaar verklaard. Pas in de loop van de negentiende eeuw werd het boekweitmeel vervangen door tarwemeel.