Paella


Paella
-
Keukens Spaanse keuken
-
Basis Rijst
-
Type gerecht Hoofdgerecht
-
Voor De grote trek
Wat is paella?
Paella (spreek uit: ‘paa-EL-ja’) is een Spaans rijstgerecht afkomstig uit de streek Valencia, waar men al eeuwenlang de typische kortkorrelige rijst verbouwd, die je nodig hebt voor dit gerecht. Het bevat naast rijst meestal zeevruchten – inktvis, garnalen en mosselen – plus saffraan en bonen. Het wordt klaargemaakt in een speciale ondiepe pan en het is deze pan (patella in het Latijn) die het gerecht zijn naam heeft gegeven.
Een goede paellero (paella-kok) weet de rijst zo perfect te timen dat hij de pan van het vuur haalt, precies wanneer al het vocht door de rijst is opgenomen en de onderkant bruin en knapperig is geworden. Een tikje te laat en de bodem brandt aan. Een tikje te vroeg, en de socarrat, de knapperige korst, ontbreekt. En laat die socarrat nou het lekkerste stukje van de paella zijn…
Er zijn vele versies van paella te vinden in Spanje; ingrediënten en voorkeuren hangen af van de regio, van de chef en van het seizoen. Puristen, die het gerecht overigens eerder arroz en paella (rijst in een paellapan) zullen noemen, zijn het eens dat een echte Valenciaanse paella konijn of kip, limabonen en slakken hoort te bevatten. De rest van Spanje (en de wereld) zal het worst wezen en zo komt het dat je bijvoorbeeld ook vegetarische paella en paella met chorizo en kikkererwten op de menukaart kunt tegenkomen.
Wist je dat...
Een paella heeft wel wat weg van een Italiaanse risotto – beide gerechten draaien om rijst, die in bouillon wordt gegaard. Twee belangrijke verschillen: bij een paella gaat al het vocht in een keer in de pan, terwijl risotto lepel voor lepel wordt ‘gevoerd’ met de bouillon. Daarnaast, nog belangrijker, is het roeren bij risotto essentieel, terwijl het bij paella juist absoluut verboden is. Het resultaat? Daar waar een risotto romig en soepig is, is paella juist zacht en eerder droog.
Bereiding van paella
Vaak zijn paella’s die buiten Spanje worden opgediend slachtoffer van een veelgemaakte fout: de rijst, die de ster van het gerecht hoort te zijn, wordt overschaduwd door te veel andere ingrediënten. Een ware paella-meester weet: alle ingrediënten in een paella zijn slechts bedoeld om de rijst smaak te geven.
Paella begint met een sofrito, een smaakbasis van gefruite ui, knoflook, saffraan en tomaat. Hierin wordt de rijst kort meegebakken. Eventuele groenten, bonen en stukken kip of vis worden soms apart gaar gebakken en gaan soms tegelijk met de rijst in de pan. Nu wordt er een perfect afgemeten hoeveelheid goede (vis)bouillon bijgeschonken. De rijst mag tien minuten enthousiast koken – altijd zonder deksel, en altijd zonder roeren. Vervolgens worden de laatste ingrediënten – mosselen en garnalen – voorzichtig in de rijst geduwd en wordt de rijst verder gaar en droog gekookt.
Op het laatst wordt het vuur nog even omhoog gedraaid tot de geluiden (geknisper) en de geur (aangebakken maar niet aangebrand) verraden dat er een socarrat (korst) is ontstaan. Na tien minuten afgedekt rusten is de paella klaar. Het gerecht wordt geserveerd met partjes citroen en gehakte peterselie.
How to eat
In Spanje wordt paella liefst rechtstreeks uit de pan gegeten. Ook wanneer het als feestmaal in onmogelijk grote pannen wordt bereid op het dorpsplein, tijdens de jaarlijkse braderie. Paella eten is het toppunt van samen eten. Dus de pan eenvoudigweg midden op tafel zetten, met niets anders dan een lepel voor je gasten, is niet lui maar een must.
Er gaat een verhaal dat paella alleen al fresco mag worden gegeten, buitenshuis dus. Liefst onder een (vijgen)boom, en altijd tijdens het middaguur, niet ‘s avonds. Dat je het weet.
Probeer ook eens
Ook bij een Italiaanse risotto is de rijst de ster van de maaltijd. Fideua is de pastaversie van paella.